Op de fiets langs de Donau naar de puszta


Hongarije is een ideaal fietsland, dat ontdekte ik – enthousiaste wandelaar – pas op mijn 64e. Ik zou gewoon vliegen en treinen naar een Nederlandse vriendin. Marjan woont op een schitterende plek op de Puszta in Péteri-Tó, een natuurreservaatje voor vogels, vissen en mensen die van natuur en rust houden. Daar zie je ooievaars baltsen, daar vliegt de grauwe klauwier, daar flitst de ijsvogel en puilen de meren uit van karpers, snoeken en andere vissen. Bijna niemand kent dit ongerepte paradijsje. We wilden wandelen op de Puszta en omgeving maar een hardnekkige voetblessure maakte een eind aan dat mooie plan. Dan maar fietsen en vriendin Riet (70) wilde wel mee. Over Hongarije wist ik niets behalve een soort Hollywoodbeeld van Czardas, Gulyás en cowboys op de Puszta.
Op internet vond ik een fietsroute van Katwijk helemaal naar de Zwarte Zee, de Limes route langs de oude noordgrens van het Romeinse rijk. Je rijdt meest langs rivieren, vooral de Donau dus lekker vlak net als Puszta. Geen idee wat ons te wachten stond want het werd de eerste fietsvakantie van mijn leven. Liefst waren we in Rotterdam begonnen, maar bijna 2000 kilometer fietsen maar dat leek op onze leeftijd en ongetraind, wel een beetje ver. Dan maar met het tweede routeboekje in Regensburg beginnen, “maar” 938 kilometer dus dan konden we bij goed weer de alternatieve route via het Balatonmeer erbij nemen. Achteraf hebben we maar van één ding spijt, dat we niet in Nederland zijn begonnen, zo snel en makkelijk ging het.


Kaffee & Kuchen

Op 12 april 2005 namen we vanuit Utrecht de nachttrein naar München en de volgende morgen stapten we om 10 uur met onze Batavus en Gazelle met zeven versnellingen over op de trein naar Regensburg. Vanaf dat station regelrecht naar de Konditorei voor Kaffee & Kuchen met slagroom. Duur! En toen fietsten we al door de stadspoort en over de stenen brug naar de noordkant van de Donau. Het avontuur was begonnen! Riet had al eens van Wenen naar Budapest gefietst maar ik hoogstens van Uffelte naar Dwingeloo. En wat had mij bezield om dit te plannen in april? Regen, wind en natte sneeuw zouden ongetwijfeld ons deel worden. Zelfs plastic schoenhoezen hadden we bij ons. Niets van dit alles, twee regendagen en verder prachtig weer. Vanuit Szentendre konden we op 1 mei een verraste Marjan al bellen dat we drie dagen later voor zouden rijden! We fietsten tussen 50 en 70 km per dag plus enkele rustdagen op mooie plekken. Jongere, goed getrainde fietsers rijden natuurlijk het dubbele. Meestal konden we buiten picknicken maar een goede Konditorei sloegen we zelden over, al is vooral de koffie in Duitsland en Oostenrijk best duur. Dan maar één kopje koffie en zelf boterhammen maken; we wisten nog niet dat Hongarije flink goedkoper was.

Strassenraüberin

De Donauroute is prachtig en afwisselend en je fietst meestal beschut en over aparte fietspaden. In drie dagen waren we door Duitsland via Passau. Het ging gesmeerd; dagenlang fietsen langs een rivier viel enorm mee. Onderdak vonden we makkelijk, overal staan bordjes langs de route, maar ik zou niet in juli of augustus gaan. Op onze eerste dag werden we na 55 km bij Straubing “opgevist” door Frau Elfriede Pflügl, die langs het fietspad naar klantjes op zoek was. Elk een eigen kamer kregen we, met Schwarzwalder Kirschtorte en koffie wegens een verjaardag en omdat we de eerste gasten van het seizoen waren. Heerlijk eten in een restaurantje en Elfriede had een vriendin met pension, 65 km verderop, dus die werd alvast gewaarschuwd. Zo ging het meestal. Onze eerste fietsdag bleek het begin van een prachtige tocht door Duitsland, Oostenrijk, een stukje Tsjechië en Hongarije, een reis vol gastvrijheid, langs mooie stadjes en historische gebouwen.
Hier volgen een paar hoogtepunten vóór de Hongaarse grens. Bij Passau schreef ik in mijn reisschrift: “Vier smaken Möwenpick ijs, yummy yummy!, drie-stromenpunt prachtig, de kathedraal is een gruwelijke barokke nachtmerrie, goede kamer en onze gastheer noemde Elfriede uit Straubing lachend een Strassenraüberin.” Twee dagen later gingen we in een fiets- en voetveertje de Donau over en de stuurman verwees ons zeer beslist naar Gasthof Reisinger, een boerderij met pension, heel rustig en gelegen aan het water. Daar had ‘ie helemaal gelijk in en er verbleven zowaar nog twee fietsers. De volgende dag werd Riet 71; we kregen na het ontbijt een feestelijk glas champagne en werden uitgewuifd met accordeonmuziek. De fruitbomen op de andere oever waren in één nacht feestelijk in bloei gekomen. Een lijst met andere pensionboerderijen kregen we mee, zeer aanbevolen, eten en wijn meest van eigen land en goedkoop; in druk seizoen wel tijdig vooraf bellen. Dan was er nog de Bauernhof van de familie Moser in Mittelkirchen waar we op onze eerste regendag doornat aankwamen. Natte kleren werden te drogen gehangen en wij werden getroost met heerlijke warme soep bij het open vuur. De volgende morgen bezichtigden we vlakbij het Keltische dorp en zagen hoe de mensen 3000 jaar geleden daar leefden. In totaal fietsten we twee weken door Duitsland en Oostenrijk en beleefden genoeg voor een heel boek. We namen onderweg twee rustdagen waarvan eentje in Wenen, waar we onder andere het Hundertwasser Haus bezochten. Aan te raden is een overnachting in het dorpje Greifenstein langs de spoorlijn, 20 minuten per spoor naar de stad, rustig, goed en goedkoop.


Wellness en het goede Hongaarse leven

Op 26 april fietsten we via een stukje Slowakije (Bratislava) over de Hongaarse grens bij Rajka. Daar waren helaas geen aparte fietspaden maar de automobilisten gaven ons ruim baan. Ietsje verderop begon voor ons het goede Hongaarse leven met een bord langs de weg: Szigetköz Wellness Hotel**** in Dunakiliti. Na al dat fietsen hadden we dat wel verdiend. Uit mijn reisschrift: “heerlijk binnenzwembad, badjassen gratis, eigen kamers, forel met amandelen en witte wijn. Luxe, heerlijke verwennerij voor € 50 per persoon!. Daar dreven de dames van het goede leven in dat heerlijke zwembad!” Het hotel heet nu Diamant Hotel.

De volgende dag reden we naar Győr met onderweg prachtig weer, mooie dorpjes, leuker nog dan Oostenrijk en veel bloeiende vruchtbomen. Zelf brood kopen was niet meer nodig en we betaalden voor VIER kopjes Douwe Egberts koffie maar 520 Forinten of € 2,50. De kaasomelet in dat restaurantje ben ik nog niet vergeten. In Győr moet de reiziger zeker de Weeping Icon of Maria en de Ark des Verbonds in de Káptalan Dom bezoeken. We aten onze eerste echte Hongaarse maaltijd met dito wijn en dat was een feest op zich. In de steden kom je vaak in een wat onrustig hotel terecht, soms met een disco vlakbij. Opletten! Neem oordoppen mee! Maar in Tata was dat weer prima, een Duits sprekende fietser bracht ons in een hoosbui naar het rustige Hotel Albert. Uit het reisschriftje: “lekker zo’n nieuw en verlicht hotel waar je verwacht wordt als het stortregent. We hoefden er niet meer uit. Lekker eten, leuke ober. Aanbevolen!” O ja, na Győr lieten we het Balatonmeer rechts liggen, vanwege de stijgingen op weg daarheen. We vonden het Donaulandschap al mooi genoeg. Inmiddels is er rond dat meer een goed vlak fietspad van 220 km aangelegd met op vier etappeplaatsen pensions, hotels en restaurants. Het staat op Kompass kaart no. 245, voor een volgende fietsreis.

Hulpvaardige Hongaren op weg naar de Puszta

Na Tata fietsten we nog vier dagen langs de Donau en overnachtten vóór Budapest nog in hotelletjes in Esztergom en Szentendre. Het prachtige Esztergom is een van de oudste steden van Hongarije en een bezoek meer dan waard. We namen het fietspad over het groene Szentendre eiland, dronken regelmatig droge Tokay en fietsten tenslotte door Budapest. Daar was op 1 mei een nationale feestdag en vanwege het éénjarig lidmaatschap van de Europese Unie was de grote hangbrug over de Donau prachtig versierd. We boften want door dat feest waren de kades langs de rivier autovrij. Helaas volgde daarna een gruwelijke rit over drukke autowegen. Het was moeilijk om een slaapplaats te vinden maar met hulp van de bevolking vonden we een lelijk en leeg motel bij Szigethalom waar we toch prima sliepen. “Snelwegdag” schreef ik in het schriftje, maar het contact met de hulpvaardige Hongaren was erg leuk. En als je dan vertelt hoe ver je hebt gefietst om in Hongarije te komen, dan kan het helemaal niet meer stuk. Bijvoorbeeld in het dorpje Szabadszallas, waar we boven een pizzeria sliepen, op het terras Hongaarse pizza aten en totaal per persoon 5000 Forinten betaalden, dat was toen ongeveer € 24, voor gastvrijheid, bed, eten en drinken.
En dan eindelijk op weg naar de Puszta, van Szabadszallas naar Bugac, beroemd vanwege de woeste paardenshow. We fietsen over een groots, leeg en weids gebied met eindeloze grassteppes. Hier en daar zie je een dorpje of een boerderij in het grasland en je zou je bijna in Nederland wanen. Maar toch ziet het er niet Hollands uit, hoe komt dat? Ineens weet ik het, er zijn geen rechte lijnen en ik zie geen koeien. Die blijken later bij de boerderijen of Tanya’s op kleine omheinde landjes te worden gehouden. Uit het reisverslag: “Langs een rustig wegje naar Bugac. Aldaar bij Puszta Csarda geen kamers vrij, wel bussen vol Duitse toeristen. Heet op de Puszta, maar we vonden verderop twee koele kamers in een paardenpension, wel 8000 Forint per persoon maar dat was het waard. Daar is de Puszta heel rustig en de vogels zingen prachtig”. Op 4 mei zeilden we met ruim 22 km per uur over vooral stille asfaltwegjes. Via Kiskunfélegyháza gingen we op weg naar de Tanya van Marjan in Péteri-Tó, met haar kaartje in de hand. We konden haar niet vinden maar gelukkig had ik een mobiele telefoon meegenomen en zo kwam aan onze Grote Europees-Hongaarse fietsreis een einde. Er waren nog twee fietsers in Marjans Harten Herberg, die kwamen per vliegtuig en gingen langs het riviertje Tisza fietsen. We vierden het met een etentje in het restaurant van Kiss Tanya (jawel, de boerderij van de familie Kiss) met veel lekkere wijn en alle streekproducten, voor wel € 6 per persoon. Later maakten we daar nog een echte paardenshow mee, niet voor toeristen maar voor Hongaarse schoolkinderen. Dat was meer dan we hadden gedroomd en dat was nog niet alles. In de omgeving bezochten we een enorme boerenmarkt, een bedevaartsoord, Kiskunfélegyháza met zijn beroemde Jugendstil-huizen en het kuuroord Harkány met geneeskrachtige warme baden. Er zijn veel van zulke kuuroorden in Hongarije.


Terugreis

De terugreis ging per fiets naar Kiskunfélegyháza en per trein naar het Rákoskert fietshostel in een schattig gerestaureerd stationnetje net buiten Budapest. De trein stopt er nog en van daaruit konden we in 20 minuten in Budapest zijn. Twee dagen bezochten we die indrukwekkende, mooie stad aan de Donau, te beginnen met een toeristische rondrit met Nederlandse informatie in de koptelefoon. Aanbevolen! Rond het stationnetje van Rákoskert was een parkje waar we wielewalen hoorden maar nooit zagen. Maria Somodi van de Foundation for the Railway Traffic in Rakoskert organiseerde een Bograz (?) party voor ons. Dat betekende lekker buiten onder de bomen goulash eten en wijn drinken met studenten en andere vrijwilligers van de Foundation. Let op, met fiets in de trein in Hongarije is geen feestje. Je moet de fiets zowat boven je hoofd in de trein tillen. Maak de fietstassen leeg en draag de bagage in een rugzak want je moet snel in- en uitstappen anders rijdt de trein weg met je fiets maar zonder jou.


Terugvaren op de Donau: een droomreis(je)

Onderweg hadden we al besloten om per boot terug te reizen van Budapest naar Passau. Bijna onze hele reis zagen we nu – in drie dagetappes - vanaf het water terug en dat was een spectaculaire belevenis. Van Budapest naar Wenen duurt 6 uur per draagvleugelboot van Mahart-Passnave. Die gaat snel maar je zit er rustig en kunt het landschap goed zien. Daarna zijn er de luxe Donauboten van Wurm+Köck; daarmee glijd je rustigjes langs de Donau-oevers. Goed eten aan boord en drink daarbij een glas bubbeltjeswijn, hoe mooi kan het leven zijn! Veel fietsers stappen onderweg bij kleine dorpjes in, om na een dagtocht terug naar huis te varen. Zie verder het informatiekader. In Passau aten we weer ijs¸ vermeden de kathedraal en stapten de volgende dag met de fiets op de trein terug naar huis. Dat was weer een heel apart avontuur maar twee dagen later lag ik toch in mijn eigen bed en stond de oude, trouwe Batavus weer in z’n eigen schuurtje.
Yvonne Hontelé, www.wandeljuf.nl


PUSZTA OF POESTA

De poesta is het graslandschap van de Grote Hongaarse Laagvlakte, een steppelandschap met een hoog grondwaterpeil. Het corresponderende Hongaarse woord puszta betekent letterlijk leegte en is van Slavische oorsprong. Van oudsher werd de poesta gebruikt voor extensieve veeteelt, tegenwoordig is het gebied grotendeels ontgonnen voor de akkerbouw. De laatste resten van de poesta worden als natuurreservaat beschermd. Het grootste en bekendste daarvan is Hortobágy ten westen van Debrecen met zijn Nagycsárda (herberg) daterend uit 1699.
Kenmerkend voor de traditionele poesta van Midden- en Oost-Hongarije zijn de typische waterputten (reigerputten), kuddes grijze runderen, schapen met gedraaide hoornen (racka) en de langharige Hongaarse herdershonden puli en komondor. Het woord puszta kan ook betrekking hebben op de grote landgoederen van West-Hongarije, vandaar de vele dorpen in dat gebied waarvan de naam eindigt op puszta. Bron: Wikipedia.


KAARTEN EN GIDSJES

Gebruikte fietsgids: LIMES fietsroute langs de noordgrens van het Romeinse rijk deel 2.
Gedetailleerde kaartjes, overnachten, bezienswaardigheden, prima gids. Auteur Clemens Sweerman, uitgeverij Pirola, Totale route in 3 delen van Katwijk naar de Zwarte Zee.
Te koop o.a. http://webshop.fietsvakantiewinkel.nl Overzichtkaart van de hele route op www.fietsvakantiewinkel.nl/2www/j.php .

Uitgeverij Hongarije Magazine verkoopt ook kaarten voor het traject in Hongarije en het vervolgtraject van de Donaufietsroute van Budapest naar het zuiden richting Baja en Mohács. Zie de kaartenpagina van Uitgeverij Hongarije Magazine.
Er is ook het fietsgidsje: DONAURADWEG in 4 delen, vanaf de bron in Donaueschingen, zie www.donauradweg.nl
Verder gebruikten we van Duitsland, Oostenrijk en Hongarije vaak ook gewone autokaarten, o.a. Freytag & Berndt Ungarn/Hungary 1:400.000
Balatonneer-fietsroute: Kompass kaart no. 245


TEKENWAARCHUWING Lyme en Meningitis!

Let op: in alle gebieden langs de route komen teken voor, ook in het gras. Ze kunnen Ziekte van Lyme en ook FSME = voorjaars-meninghitis veroorzaken. Dat laatste is erg gevaarlijk en kan dodelijk zijn. Vaccinatie wordt absoluut aangeraden. Informatie bij Stichting Tekenbeetzieken, 0900-2355627 of www.tekenbeetziekten.nl


VERVOER

Voor uw treinreis kunt u behalve bij de Treinreiswinkel, www.treinreiswinkel.nl ook terecht bij de treinspecialist van Hongarije magazine. Ook als u uw fietsen wilt meenemen, dan kunnen wij u informeren. Zie bijvoorbeeld ons artikel over de Fiets mee in de trein. Boek ook de terugreis als het kan, anders wordt die veel langer, vermoeiender en duurder.
Mahart-Passnave, draagvleugelboot Budapest-Wenen www.mahartpassnave.husales@mahartpassnave.hu tel. (0036)-(0)1-484¬4000 in Budapest. Kort vooraf ter plaatse geboekt.
Wurm+Köck Donauschiffahrt, www.donauschiffahrt.de, e-mail via website of tel. (0049)-(0) 851 92929. Zij reserveerden voor ons ook betaalbare hotelkamers in Wenen, Linz en Passau, dichtbij de aanlegplaats van de boten. Kort vooraf vanuit Hongarije via hun website geboekt.


OVERNACHTEN

Veel informatie in de fietsgidsjes, jeugeherbergen e.d. meestal alleen open in vakantieperiodes.
Overal langs de route bordjes met goede en goedkope pensions en restaurants. In de zomer zou het wel druk kunnen zijn. Men kent adressen verderop en helpt met reserveren. Overnachtingen in Bauerngasthof zijn buitengewoon goed en gezellig; de bedrijven hebben een lijst met adressen langs de Donau.
Vlabij Budapest: RAKOSKERT fietshostel, www.rakoskert-kc.ini.hu (ook Engels), Maria Arvay Ference, tel. (0036)(0)1-2582408 en mobiel nummer: 00 36 20 981 60 50, ongeveer € 7 per nacht. Per trein 20 minuten naar Budapest.
In Hongarije voldoende goedkope hotelletjes, makkelijk te vinden als je even rondvraagt. Let in de grote steden op; soms krijg je niet de getoonde kamer of is er een disco vlakbij. Wellness-hotel in mooie omgeving: altijd doen!


Lichtgewicht paklijst fietsen Donau-Hongarije

Doe een plastic zak om uw bagage want geen enkele rugzak of tas is waterdicht.
Ondergoed, sokken, ehbo e.d. apart in kleine nylon zakjes in verschillende kleuren om het makkelijk terug te vinden.
Pak een dure rugzak voor de trein- of vliegreis in een hoes of vuilniszak in, tegen beschadigen.
Treinreis: bagage in rugzak op rug, lege fietstassen in elkaar, i.v.m. snel overstappen (Hongarije!)
N.B. Aparte fiets(onder)broeken, zeemleer in je (onder)broek, fietshandschoentjes e.d. bevielen mij niet. Gewoon een Drents Schaapje, zie hieronder en sneldrogende handschoenen. En een goedkope tricot trainingsbroek, sneldrogend.

Op en bij de fiets

  • Middelgroot rugzakje met zijzakken en goede heupband
  • Stuurtasje met kaartvak
  • Zitlap, dagrugzakje
  • Zadeldekje van heel dikke Drentse Schapenvacht !!!!!
  • 2 Aparte afhaakbare fietstassen (gewone boodschappentassen)
  • Achteruitkijkspiegel (achteropkomende auto’s)!!!
  • Reparatiemateriaal fiets, verstelsleutels e.d. + pompje
  • Kleding
  • Lange fietsbroek liefst tricot en sneldrogend
  • Ademend regenjack en regenbroek
  • Regenhoezen over schoenen
  • Lange thermo-onderbroek
  • Tricot (zonne-)hemdje, desgewenst korte broek
  • Sneldrogend onderhemdje met korte mouwen,bijv. Craft of heel dunne Merinowol
  • Eventueel idem voor koude tochten lange mouwen met rolkraag/rits
  • T-shirts van dunne katoen (voor grammenjagers is 1 al genoeg)
  • Dun, goed ademend fleece-vest of truitje
  • Eventueel bodywarmer of dikker fleece-vest bij koude
  • 4 Onderbroekjes (liefst met kleine pijpjes zonder harde rand)
  • 1 Paar dunne, sneldrogende ondersokjes
  • 2 Paar niet te dikke wollen sokken
  • Extra kleding eventueel: (wandel)broek, blouse e.d.
  • Zonnehoedje of pet (doe er een touwtje aan naar het stuur tegen wegwaaien; petje met klep is ook handig onder capuchon bij regen)
  • Shortje en badpak
  • Lichtgewicht handdoek (buitensportzaken
  • Warme fleece das, lichtgewicht (bivak-)muts en lichtgewicht handschoenen, sneldrogend
  • Boerenzakdoek (ook als zweetband te gebruiken)
  • Lichte schoentjes voor 's-avonds, eventueel van linnen of slippers of sandalen
  • Zijden of zeer dunne katoenen lakenzak als u in jeugdherbergen slaapt (buitensportwinkels)
  • Reserve: plastic capes in klein pakje

Aan:

  • lichte (wandel)schoenen met reserveveters. Ik had zelfs hoge wandelschoenen aan ivm wandelen
  • N.B. Dunne laagjes dus: onderhemdje + t-shirt of onderhemdje +dunne fleece. Bij koude een laagje erbij

Diversen

  • Thermosfles of veldfles met thermo-hoesje, waterfles, beker
  • Plastic of titanium lepel of “spork” (vorklepel)
  • Zakmes met kurkentrekker, schroevendraaier, blikopener
  • Kompas
  • Lichtgewicht Led-zaklampje met batterijen (bijv. petzl koplamp): handen vrij; Led koplamp brandt 120 uur
  • Zonnebril of voorhang
  • Plastic tasjes, plastic boterhamzakjes
  • Klein naai-etui en reparatiemateriaalvoor fietstassen e.d.
  • Veiligheidsspelden, ook als knijpers te gebruiken
  • Pakriem, touwtje als waslijn
  • Paspoort, pinpasje, evt. creditcard. Geld in money-belt of halstasje of maak een “binnenvak” in de fietsbroek
  • Fietskaarten en/of -routeboekjes in plastic hoesje
  • Verzekeringsbewijs en telefoonnummer alarmcentrale
  • Adressenlijst thuisfront, papier en pen
  • Leesboek? Laat evt. later nog meer poste-restante nasturen

Toiletgerei etc.

  • Shampoo, om haar, lichaam en kleding te wassen
  • Nestocyl crème, heel goed bij geïrriteerde huid en jeuk door insectenbeten
  • Zonnebrandmiddel
  • Horma Huidcrème (reformzaken) voor dag en nacht
  • Kam, Tandenborstel, tandpasta
  • Anti-muggenmiddel
  • Fix-o-mul- stretch, 5 cm breed (zie onder blaren)
  • Mini-schaartje en pincet o.a. voor teken
  • Papieren zakdoekjes, ook als van toiletpapier
  • Snelverband no. 1, Hansaplast, sterilon
  • Paracetamol, loperamide en okou-vera (tegen diarrhee) Event. oogdruppels, laxeerpillen, neusdruppels
  • ISOSTAR in poedervorm: bij flink zweten nodig!
  • Fototoestel, geheugenkaart, batterijen, oplader, lichtnetsnoertje
  • Telefoon + oplader (reisoplader?) Bij prepaid beslist telefonisch saldo verhogen
  • Eigen medicijnen.

Mostmagyarul!

▲