Ádám Nádasdy in de Hongaarse Salon

Hieronder vindt u een deel van mijn verslag van het gesprek met taalkundige, schrijver en dichter Ádám Nádasdy in de Hongaarse Salon op 14 oktober 2018. Het gaat om het gedeelte dat eigenlijk een kort 'Taalpraatje' vormde.

Helaas is er ondanks overlezen toch een aantal storende typefoutjes blijven staan en dan vooral in de als voorbeelden opgevoerde Hongaarse zinnetjes...  

Excusez-moi!    Bocsánat!

Daarom hieronder de gecorrigeerde versie.

Gecorrigeerd fragment

In andere taalitems sprak Nádasdy Ádám over de ikes igék, de ik-werkwoorden, in verband waarmee hij opnieuw zei dat taalwetenschappers de verandering niet veroordelen, maar in kaart brengen, en over het verlies van de tussenklinker –e of –a bij bijvoeglijke naamwoorden die in de zin de functie lijdend voorwerp hebben. Denk aan de voorbeelden szénsavast kérek versus szénsavasat kérek. Na afloop sprak ik nog even verder met Nádasdy over dit onderwerp en vertelde ik hem dat ik er een artikel over had geschreven in Most Magyarul! (MM! 74). In dat artikel liet ik zien dat er veel verschillende situaties zijn en dat niet precies duidelijk is wie wanneer welke vorm gebruikt en dat het interessant zou zijn daar een breder onderzoek aan te wijden (mijn onderzoekje was slechts een niet-representatieve steekproef waar ik geen constanten uit kon afleiden: noch leeftijd, noch opleiding leek van invloed te zijn op deze taalverandering en al zag ik de tendens dat een duidelijk ook als zelfstandig naamwoord fungerend bijvoeglijk naamwoord een grote(re) kans had de –e of –a te verliezen (bv. én a szénsavast kérem), toch verklaarde dat niet alles.

Maar ook ten aanzien van deze uitgang liet Nádasdy mij later weten van mening te zijn dat het hier niet zou gaan om vrije varianten (ook al werd dit verschijnsel al in 1991 wel zo genoemd in het Practical Hungarian Grammar van de Debreceni Nyári Egyetem), maar bleef hij bij zijn mening dat het uitsluitend om het verschil van zelfstandig naamwoord(sfunctie) en bijvoeglijk naamwoord(sfunctie) zou gaan. Op de vraag Milyen vízet kérsz? verwacht hij dan kennelijk niet het antwoord Szénsavast kérek, maar alleen Szénsavasat kérek, omdat het hier duidelijk om een bijvoeglijk naamwoord gaat, terwijl mijn mini-onderzoekje - én zinnen uit het zeer recente cursusboek Magyar OK - toch duidelijk aantonen dat velen ook dan de tussen –a of –e weglaten. Natuurlijk heeft hij gelijk als het gaat om een situatie als

Melyiket adjam? 

Dan zal het antwoord zoiets zijn als

A szénsavast!  

Hier heeft szénsavas duidelijk het karakter van een zelfstandig naamwoord.

Edwin van Schie