Sfeerbeelden uit de tijd van Renée Erdős
Het lijkt wel of ik een onbekende weldoener heb die het bijzonder op heeft met mijn geestelijke ontwikkeling. Een tijdje kreeg ik bij mijn tweedehandsboekbestellingen namelijk steeds vrouwenliteratuur kado. Eerst een boek van George Sand, maar ook een keer A nagy sikoly (De grote kreet) van Renée Erdős. Nieuwsgierig geworden ging ik daarna zelf op zoek naar andere boeken van deze schrijfster en vond Brüsszeli csipke (Brussels kant). Natuurlijk zijn er sinds de boeken van Erdős duizenden andere gewaagde erotische liefdesromans verschenen en het ging mij dan ook niet om dit bepaalde genre. Nee, Erdős’ boeken zijn bijzonder interessant vanwege het tijdsbeeld van de vroege twintigste eeuw bezien vanuit de ogen van een vrouw met artistiek en zakelijk succes. Overigens ben ik later nog in Brugge geweest, dat in tegenstelling tot Brussel het echte centrum van het kantwerk is en sindsdien besef ik dat de titel niet zozeer verwijst naar een saai, ouderwets tijdverdrijf (zie hiervoor episoden uit het boek), maar meer naar de opwinding van het ontdekken van schatten uit het verleden (schatten van vroeger, schatten uit vroeger tijden) en het ontwarren van de draden uit dit verleden.
Er is veel geschreven over het bonte, avontuurlijke leven van schrijfster Renée Erdős en zo hoorde ik ook over haar vroegere prachtige villa in Rákoshegy in het oosten van Budapest. Onlangs was ik in de gelegenheid om de villa te bezichtigen, waar nu een museum is gevestigd. Het fraaie woonhuis staat in een wijk van Budapest die niet zo in het oog springt als de meeste andere, maar wel het 'echte' leven ademt.
Het Renée Erdős-museum (Erdős Renée Ház Muzeális Gyűjtemény és Kiállítóteremofwel Renée Erdőshuis, museumcollectie en galerie) ligt, als je een kleine omweg voor lief neemt, op de route naar het vliegveld.
Als je voorafgaand aan je vlucht een uurtje of twee over hebt, pak dan vanaf metrostation Kőbánya-Kispest bus 98 naar halte Station Rákoshegy. Vandaar is het een paar minuutjes lopen naar de villa op de hoek van Petőfi- en Báthoristraat. Het museum is geopend van dinsdag t/m zondag van 14.00 -18.00 uur, maar op afspraak is men ook bereid de deuren te openen op een ochtend of op maandag.
Leven van Erdős Renée
Renée Erdős was afkomstig uit Felvidék, net over de huidige grens met Slowakije, en was van origine joods. Zij bekeerde zich tot het katholicisme en woonde van 1927 tot 1944 in de villa op Rákoshegy. Ten tijde van de jodenvervolging in de oorlogsjaren hield zij zich schuil op het platteland. Daarna zou zij nooit meer terugkeren naar haar huis. De zaal die gewijd is aan Renée Erdős, laat dan ook vooral de sfeer zien van het leven van toen, niet zozeer de originele eigendommen van de schrijfster. Wel zie je vanuit de kamer die haar oude werkkamer was, nog „de bladeren van de oude schaduwgevende linde” tegen het raam. Dit was haar lievelingsboom.
De permanente collectie van het Renée Erdőshuis bestaat uit een streekhistorische tentoonstelling, een Slowaakse keuken en een Duitse kamer, die samen een beeld geven van de geschiedenis van de bewoners van de streek Rákosmente. Een aparte zaal toont de natuurschatten, flora en fauna van het nabijgelegen Merzsemoeras, het belangrijkste natuurgebied op de oostelijke Donau-oever van Budapest.
Wat op het eerste gezicht een bonte mengelmoes lijkt van exposities blijkt feitelijk geheel in lijn met de grillige afkomst en het bonte leven van Renée Erdős zelf en met de wisselende vrouwelijke rolmodellen waarin zij haar weg zocht.
De maandelijks wisselende exposities zijn voornamelijk gewijd aan hedendaagse beeldende kunst, maar de volgende tijdelijke expositie heeft een historisch karakter. Vanaf 12 november tot 15 januari is een tentoonstelling te zien over de geschiedenis van de bioscopen van district 17 (tevens het grondgebied van de vroegere dorpen Rákoskeresztúr, Rákoscsaba, Rákosliget, Rákoshegy).
Met dank aan de medewerkers van het museum, Ferenc Ádám historicus-museoloog en Mária Hódos, kunsthistorica en museologe kon ik ook een kijkje nemen in het werk van de schrijfster Erdős. En zo mocht ik allerlei originele stukken door mijn vingers laten gaan, vergeelde vellen papier met prachtige sierletters, oude foto’s en authentieke gesigneerde exemplaten van haar romans. Alle exemplaren van de boeken van Renée Erdős werden in die tijd overigens gesigneerd verkocht.
Helaas had ik niet genoeg tijd om alle documenten en foto’s te bekijken, want er wachtte een vliegtuig op mij...
De site van het museum, erdosreneehaz.hu biedt verdere informatie en ook is er een facebookpagina op naam van de schrijfster zelf. Voor een alternatief bezoektijdstip kunt u telefonisch contact opnemen met de medewerkers via 0036-1-258-4693 of 0036-1-256-6062.
Nogmaals hartelijk dank aan de medewerkers van het Renée Erdőshuis en -museum.
Bohák Enikő
